گاهی نبود صداقت و راستی در ابتدای زندگی و فریب خوردن یکی از طرف‎های ازدواج می‎تواند مشکلات بسیاری برای زن و شوهر ایجاد کند. در بسیاری موارد اختلافات ناشی از این موضوع آنقدر شدید می‎شود که حتی ممکن است کانون خانواده از هم بپاشد. به گزارش مجله دلتا امروزه فریب در ازدواج حجم وسیعی از پرونده‎های دادگاه خانواده را به خود اختصاص داده است. در ادامه به موضوع تدلیس در ازدواج می‎پردازیم.

تدلیس یا فریب در ازدواج

هرگونه اقدامی که زن یا مرد یا شخصی ثالث مانند پدر، مادر دختر و پسر یا شخص واسطه انجام دهند، که موجب فریب در امر ازدواج شود طبق قانون جرم محسوب شده و فریب‎دهنده مجازات خواهد شد. تدلیس یا فریب دادن می‎تواند دروغ در بیان شغل ، تحصیلات و یا حتی پنهان کردن ازدواج در گذشته باشد که با آشکار شدن این حقیقت، شخص فریب‎خورده شکایت خود را تحت عنوان تدلیس در ازدواج به دادگاه ارائه می‎دهد. درواقع هر آنچه که در عرف به عنوان امر واهی و دروغ بوده از مصادیق تدلیس است .

چگونگی طرح دعوای تدلیس در دادگاه

طبق قانون دادخواست تدلیس در ازدواج باید به دادگاه خانواده هر شهرستان ارائه شود. در مورد فسخ ازدواج به دو صورت می‌توان طرح دعوا کرد:

• به محض اطلاع از مواردی که موجب فسخ ازدواج می‎شوند، شخص فریب‎خورده عقد را فسخ کند و با اظهارنامه مراتب را به طرف مقابل اطلاع دهد. در ادامه با تقدیم دادخواست به دادگاه، درخواست حکم دادگاه مبنی بر تایید فسخ را درخواست کند. در این شرایط از تاریخی که شخص ذی‎نفع اظهارنامه را ارسال کرده عقد فسخ‌شده محسوب می‌شود. در این حالت رای دادگاه صرفا نشان‎دهنده این امر است که اعمال حق فسخ در تاریخ مذکور به درستی انجام شده است.
• بدون فسخ عقد یا تقدیم دادخواست به دادگاه با برشماری مواردی که موجب فسخ ازدواج شده است، صدور حکم بر فسخ عقد را درخواست کند. در این صورت زمانی عقد فسخ می‌شود که رای دادگاه برای فسخ صادر و فسخ قطعی شود؛ اما تا این زمان عقد معتبر و تاثیرگذار و حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به هم پایدار است. باید به این نکته توجه داشت که می‎توان ضمن دادخواست به تایید فسخ، صدور حکم بر اموری مانند استرداد جهیزیه  و … را مطالبه کرد.

ضمانت اجرای کیفری تدلیس در ازدواج

به موجب قانون چنانچه هر یک از زن و شوهر، دیگری را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آنها واقع شود، مرتکب به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شود. علاوه بر مجازات کیفری که قانونگذار تعیین کرده، در صورتی که ازدواج بر مبنای دروغ باشد شخص فریب‎خورده طبق قوانین و مقررات مدنی می‎تواند از فریب‎دهنده یا هر شخص ثالثی که موجبات تدلیس را فراهم کرده است در خواست خسارت کند.

نکته قابل توجه :

با توجه به نظر قانون که مقرر می‎دارد: «هرگاه در یکی از طرف‎ها خصوصیت و شرایط خاصی شرط شده باشد و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد ویژگی مورد نظر بوده، برای طرف مقابل حق فسخ ایجاد خواهد شد.» می‎توان نتیجه گرفت مورد مذکور از موارد تدلیس در ازدواج است. به عنوان مثال شخصی که ازدواج قبلی خود را به طرف مقابل اعلام نکرده و با سکوت خود باعث شده طرف دیگر از این موضوع بی‎اطلاع باشد، مرتکب فریب و تدلیس در عقد ازدواج شده است.